اسرائیل چند بمب اتم دارد؟
اسرائیل همواره از همان ابتدا، سیاست ابهام عمدی را در مورد برنامهی هستهای خود اتخاذ کرده است و اطلاعات مفید موجود فعلی ناشی از نشت برخی اطلاعات از عوامل درونی اسرائیل و یا افشای برخی اطلاعات توسط افراد خبره و یا مقامات آمریکایی و دیگر دولتها بوده است. بهصورت خلاصه و به زبان ساده، تعداد تسلیحات هستهای اسرائیل بهصورت مستقیم با مقدار تولیدی پلوتونیوم آنها در ارتباط است. در این مقاله بهدلیل محدود بودن منابع اورانیوم اسرائیل و هزینهبر بودن فرآیند غنیسازی اورانیوم و دیگر مسائل وابسته به آن، تعداد تسلیحات هستهای اسرائیل را بر اساس میزان پلوتونیوم موجود در اسرائیل بررسی میکنیم و بهدلیل مسائل گفته شده در بالاتر، فرض میشود اسرائیل در تسلیحات هستهای خود از اورانیوم با غنای تسلیحاتی (بالای ٨٠ درصد غنا و یا بهصورت دقیقتر ٩٠ درصد غنیسازی) استفاده نمیکند.
مرکز اصلی تولید پلوتونیوم اسرائیل، تاسیسات هستهای دیمونا هست که با همکاری فرانسه بنیان نهاده شده است. راکتور آب سنگین، تاسیسات فرآوری پسماند و تولید پلوتونیوم و تاسیسات تولید و طراحی سوخت از جمله اجزای این تاسیسات است. طبق اسناد منتشر شده در دههی ٨٠ میلادی تاسیسات فرآوری پسماند اسرائیل، تاسیساتی زیرزمینی با عنوان ماچون ٢ هستند. احتمال وجود بخشهای دیگری مانند تولید لیتیم و تریتیم (جهت استفاده در تسلیحات گرما-هستهای) و غنیسازی اورانیوم نیز وجود دارد.
از زمان عملیاتی شدن راکتور آب سنگین اسرائیل حدود ۶ دهه (از دسامبر سال ١٩۶٣) میگذرد. توان اولیهی راکتور ۴٠ مگاوات بود که طبق صحبت برخی مقامات آمریکایی این عدد به ٧٠ مگاوات ارتقا یافته است. (برخی از ارتقای دیگری تا حدود ١۵٠ مگاوات نیز صحبت کردهاند که بهدلیل شک و تردید بسیار در آن از آن صحبت نخواهیم کرد.)
برخی اطلاعات در محاسبهی میزان پلوتونیوم ذخیره شدهی اسرائیل مشخص نیست. برای مثال میزان جداسازی پلوتونیوم از پسماند و اینکه آیا اسرائیل در تمام طول عمر راکتور دیمونا اقدام به فرآوری پسماند آن کرده است یا بهدلیل اشباع ذخایر تسلیحات هستهای خود این مسئلهی را متوقف ساخته است. برای سادهسازی مسئله میزان فرآوری پسماند را ١٠٠ درصد در نظر گرفته و فرض میکنیم اسرائیل همچنان اقدام به جداسازی پلوتونیوم از پسماند و ذخیرهسازی آن میکند. از دیگر نکاتی که اطلاعات دقیقی در مورد آن مشخص نیست میزان عملیاتی بودن راکتور در طول سال و دفعات تعویض سوخت آن است.
بصورت ساده اگر در طول عمر راکتور دیمونا، توان راکتور را ۵۵ مگاوات، ضریب تولید پلوتونیوم با غنای تسلیحاتی را حدود ٠.٩۵ گرم به ازای هر مگاوات و تعداد روزهای عملیاتی راکتور در سال را ٢٧٠ روز در نظر بگیریم. اسرائیل تا سال ٢٠٢۴ حدود ٨۶٠ کیلوگرم پلوتونیوم با غنای تسلیحاتی در اختیار خواهد داشت.
حال بایستی میزان پلوتونیوم مورد استفاده در هر سلاح هستهای را محاسبه کرد. در صورتی که زرادخانه اتمی اسرائیل را تسلیحات هستهای از نوع شکافت ساده انفجاری تشکیل دهند و میزان توان (انرژی آزاد شده) هرکدام را حدود ۴۵ هزارتن مادهی منفجرهی TNT در نظر بگیریم. (سلاح مورد استفاده بر شهر ناگاساکی توانی معادل انفجار همزمان حدود ٢١ هزارتن مادهیمنفجرهی TNT داشت.) اسرائیل برای ساخت هر سلاح به حدود ۶ تا ٧ کیلوگرم پلوتونیوم با غنای بالای ٩٣ درصد (غنای تسلیحاتی) نیاز خواهد داشت.
با این حساب اگر اسرائیل بخواهد تمام پلوتونیوم موجود خود را به سلاح هستهای از نوع شکافت ساده انفجاری تبدیل کند با موجودی ٨۶٠ کیلوگرم پلوتونیوم و میزان پلوتونیوم محاسبه شده برای هر سلاح، میتواند حدود ١٣٠ تا ١۴٠ سلاح هستهای قابل حمل توسط موشکهای بالستیک و یا هواگردهای موجود در خدمتش بسازد. البته در صورتی که اسرائیل به سمت استفاده از مقدار کمتری پلوتونیوم در هر سلاح و طبیعتا توان کمتر برود مقدار تسلیحات آن تا ٣٠٠ عدد و یا بالاتر از آن نیز میتواند برسد.
از دیگر کارهایی که اسرائیل به احتمال بالا به سمت انجام آن رفته است فناوری جدیدتر در ساخت تسلیحات است. اسرائیل در صورتی که به فناوری تسلیحات گرما-هستهای تک مرحلهای (شکافت تقویت شده) دست یافته باشد میتواند نیمی از مقدار گفته شده (۶ تا ٧ کیلوگرم) از پلوتونیوم را استفاده کند و به توانی تا ٨٠ الی ١٠٠ هزارتن برسد که بیش از ٢ برابر توان سلاح شکافت ساده با مقدار بیشتر پلوتونیوم است.
در حالت بدتر، اگر اسرائیل به فناوری تسلیحات گرما-هستهای چند مرحلهای رسیده باشد (که در صورت درست بودن ماجرا و با درست گرفتن ادعای کرهشمالی در مورد رسیدن به چنین تسلیحاتی، اسرائیل را به هفتمین قدرت اتمی با چنین توانی تبدیل میکند.) میتواند با استفاده از ٢ تا ٣ کیلوگرم پلوتونیوم در یک سلاح گرما-هستهای تک مرحلهای و یا شکافت ساده (ملقب به مرحلهی اول)، سلاحی بسازد که محدودیت توان ندارد و توان آن را ابعاد و جرم مورد نظر محدود میکند. پس از مرحلهی اول امکان اضافه کردن چند مرحلهی دیگر شامل سوخت همجوشی (معمولا از جنس لیتیم دوترید) و قالب دور سوخت از جنس اورانیوم ٢٣٨ جهت افزایش حداکثری توان وجود دارد. روسها با روشی مشابه به توان ۵٨ میلیونتن مادهی منفجرهی TNTدر آزمایش محصول-۶۰۲ (بعدها ملقب به بمب تزار) رسیدند.
در نهایت باید اشاره شود که البته جهت استفاده از چنین تسلیحاتی (گرما-هستهای چند مرحلهای) به عنوان کلاهک موشکهای بالستیک و کروز توان مورد استفاده متناسب با جرم و حجم بین ٢٠٠ تا ۴٠٠ هزارتن مادهی منفجرهی TNT است.