بررسی از سرگیری آزمایش اتمی توسط آمریکا
افراد و مسئولان نزدیک به دونالد ترامپ که احتمال بالایی جهت شرکت در در دولت دوم ترامپ دارند مانند زمان ریاست جمهوری ترامپ، ایدههای مربوط به از سرگیری آزمایشهای هستهای جدید توسط آمریکا را مطرح میکنند. در زمان ریاست جمهوری ترامپ اما آزمایش هستهای جدیدی انجام نشد اما در سال ۲۰۲۰ و در اواخر ریاست وی، این مسئله بهصورت جدی بررسی شد و در صورتی که عملی میشد، تبدیل به اولین آزمایش هستهای آمریکا از سال ۱۹۹۲ میلادی میشد. اما چنین کاری در حقیقت به ضرر امریکا تمام خواهد شد!
رابرت اوبراین بهعنوان آخرین مشاور امنیت ملی آمریکا در زمان صدارت ترامپ از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ در این رابطه میگوید: آمریکا باید برتری کامل فنی و علمی نسبت به زرادخانههای هستهای چین و روسیه بهصورت ترکیبی داشته باشد. برای عملی شدن چنین امری آمریکا بایستی سلاح هستهای را جهت اطمینان از عملکرد و ایمنی تسلیحات موجود آزمایش کند و به شبیهسازیهای رایانهای بسنده نکند. چین، آمریکا و روسیه حدود ۳۰ سال است که هیچ یک آزمایش هستهای جدیدی را انجام ندادهاند. این سه کشور عضو پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای (CTBT) هستند که هرگونه آزمایش هستهای در هر مقیاسی در هر جایی را ممنوع میکند. با وجود توانایی بالای این پیمان جهت کشف هرگونه آزمایش هستهای و عملکرد مثبت آن، این پیمان همچنان عملکردی اختیاری دارد و وارد فاز اجبار نشدهاست. چین و آمریکا با وجود امضای این پیمان اما آن را تصویب نکردهاند و روسها نیز که این پیمان را در سال ۲۰۰۰ بهتصویب رساندند، تصویب آن را در سال ۲۰۲۳ لغو کردند. اصلیترین مسئلهای که وجود دارد این است که با وجود این پیمان و صورت نگرفتن آزمایش هستهای برای ۳۰ سال، سایتهای آزمایش این سه کشور در شرایط نیمه آماده به سر میبرند و کامل تعطیل نشدهاند. این به این معناست که انجام آزمایش جدید توسط هرکدام از این سه کشور به احتمال بالا منجر به آزمایش دو کشور دیگر نیز میشود.
اوبراین اشاره میکند که جهت حفظ برتری هستهای آمریکا نسبت به رقبایش بایستی آزمایش هستهای شود. او میگوید که آزمایشهای هستهای اطلاعات لازم جهت دقیق شدن شبیهسازیهای رایانهای را ارایه میکنند. مسئلهای که اینجا دیده نشدهاست این است که در صورت از سرگیری دوبارهی آزمایشها، چین و روسیه بهسرعت به جایگاه فعلی آمریکا خواهند رسید. آمریکا در طی حدود ۴۷ سال، ۱۱۴۹ آزمایش هستهای را به ثمر رساند که از مجموع اتحاد شوروی (۹۶۹) و چین (۴۵) بیشتر است. با وجود تمام این آزمایشها، آمریکا در طی تاریخچهی هستهای خود تقريبا هیچگاه سلاحی را از میان تسلیحات فعال خود برای آزمایش انتخاب نکردهاست. شاید اصلیترین تاثیر یک آزمایش، احساس اطمینان و راحتی برای نیروی انسانی باشد. این احساس که همه چیز بهدرستی و سرجای خود کار میکند. آمریکایی که در سال ۱۹۹۶، CTBT را امضا میکند در وضعیت بسیار بهتری نسبت به رقیبهای چینی و روس خود جهت بهدست آوردن احساس مذکور بدون آزمایش هستهای قرار دارد. این جایگاه برتر مدیون آزمایشهای بسیار بیشتر و البته فناوری بالاتر در نقاط مختلف تاریخی است که امکان جمعآوری اطلاعات بیشتر از هر آزمایش را میدهد.
برتری فناوری آمریکا در سال ۱۹۹۶ را میتوان در ابررایانههای بسیار سرتر از نمونههای روس و چینی دید. بههمین سبب در CTBT آزمایشهای به اصطلاح توان صفر همچنان آزاد گذاشته شدند. اصلیترین تفاوت این آزمایشهای توان صفر با یک آزمایش معمولی در میزان انرژی رها شدهاست که معمولا کمتر از میزان مواد منفجره عادی استفاده شده در سلاح است که این عدد معمولا معادل کمتر از ۱۰۰ کیلوگرم TNT است. در جریان مذاکرات دههی ۹۰ میلادی، چین و روسیه درخواستی مبنی بر رفع محدودیت بر تجارت ابررایانهها را از آمریکا خواستار شدند. در این میان روسیه برخی امتیازها را دریافت کرد اما برای چین امتیازی در کار نبود. برتری فنی و علمی آمریکا با هم ترکیب و برنامهی نظارت علمی بر زرادخانهی هستهای را برای آمریکا به ارمغان آورد. برنامهای عظیم شامل نظارت، آزمایش، شبیهسازی و محاسبات مختلف میشود و جهت حفظ عملکرد صحیح زرادخانه بدون نیاز به آزمایش ساخته شدهاست. این برنامه منجر به دریافت اطلاعات در حجم و کیفیتی شدهاست که تا قبل آن و در جریان جنگ سرد دریافت آن امکانپذیر نبود. این برنامه همچنین به درک بهتر دانشمندان از عملکرد تسلیحات گرما-هستهای کمک کردهاست. تا پیش از این بدون وجود درک صحیحی از نحوهی عملکرد این تسلیحات، کار انجام میشد. برای مثال کسی نمیدانست چرا مقدار متغیر X بایستی دو باشد اما چون مقدار دو برای این متغیر جواب میداد، از آن استفاده میشد. الان اما درک عملکرد تسلیحات منجر به استفاده از مقادیر حتی بهتر از قبل با علم و دانش و اگاهی میشود.
این برنامه برای آمریکا چندین میلیارد دلار هزینه بههمراه داشتهاست اما عملکرد خود را نیز نشان دادهاست. از اصلیترین مراکز مرتبط با این برنامه سایت زیرزمینی PULSE است که با داشتن بروزترین دستگاههای ممکن امکان انجام آزمایشهای توان صفر (با عنوان آزمایشهای فروبحرانی یا SubCritical نیز شناخته میشوند.) و جمعاوری حداکثری اطلاعات را فراهم میسازد. این سایت شامل تاسیساتی جهت تصویربرداری با پرتوهای x از سلاح بههنگام انفجار و تاسیساتی جهت مطالعهی گداخت در تسلیحات گرما-هستهای میشود. ساخت تاسیسات مطالعهی گداخت بهتنهایی حدود ۳.۵ میلیارد دلار هزینه بههمراه داشتهاست. روسیه و چین نیز مطالعات و هزینههای مشابهی را انجام دادهاند اما نبود دادهی کافی از آزمایشهای هستهای حقیقی برخلاف آمریکا و نبود تجهیزات مناسب برای مدت زمان طولانی منجر به نبود نتایج یکسان با رقیب آمریکایی شدهاست. شرایط برای آمریکا در سالهای گذشته سختتر شدهاست. برخلاف دههی ۹۰ میلادی که تجهیزات فنی و ابررایانههای سرآمد دنیا در این کشور بود، سالهای بسیاری است که ابررایانههای برتر دنیا در مراکز هستهای چین قرار دارند. بنابراین عامل برتری فناورانه و فنی امریکا در نسبت به روسیه و چین (علیالخصوص چین) درحال کمرنگ شدن و نابودی است. در شرایط اینچنینی تنها عاملی که کشوری مانند چین را از رسیدن و رد شدن از آمریکا در این حوزه باز میدارد نبود دادههای کافی از آزمایشهای هستهای حقیقی است. اگر دولت فرضی دوم ترامپ آزمایشهای هستهای آمریکا را دوباره از سر بگیرد و چین و روسیه بهدنبال آن چنین عملی را دنبال کنند. با نبود مانع ضعف علمی و فنی میان چین و روسیه از سمتی و آمریکا از سمت دیگر، این دو کشور بهسرعت به جایگاه آمریکا خواهند رسید و حتی در شرایطی از آن خواهند گذشت. از سمت دیگر اما عادیسازی آزمایشهای هستهای توسط این سه قدرت راه و مسیر را برای کشورهای هستهای نامشروع (پاکستان و هند) جهت آزمایشهای بیشتر باز میکند و حتی میتواند چراغ سبز دیگری برای کشورمان جهت تغییر سیاستهای هستهای خود باشد. امری که در نهایت از دیدگاه آمریکاییها در طولانی مدت ضرر آفرین خواهد بود.