مقاومت زیرزمینی، نقش تونل‌ها در عملیات نظامی حزب‌الله
باتوجه به شرایط وخیم منطقه به‌ویژه در منطقه جنوب لبنان و احتمال درگیری محور مقاومت به‌خصوص حزب‌الله با صهیونیست‌ها، توانمندی‌های این گروه مورد بررسی تحلیل‌گران قرارگرفته که یکی از ارکان مهم در میان توانمندی‌های مقاومت، شبکه گسترده تونل‌هاست که کابوسی برای صهیونیست‌ها به شمار می‌آید اما سید حسن نصرالله که به طور مکرر تسلیحات پیشرفته حزب‌الله را برجسته می‌کند. در مورد این شبکه تونلی پیچیده که تل‌آویو آن را نگران‌کننده می‌داند، سکوت می‌کند. شبکه تونلی پیچیده‌ای که از نظر تاکتیکی حیاتی بوده و قابلیت‌هایی چون مواضع مستحکم جهت نگه‌داری تسلیحات، تردد نیروها جهت نفوذ و حملات مخفیانه در عمق خطوط دشمن، مراکز کنترل و فرماندهی، پناهگاه و... را ارائه می‌کنند.
پیدایش این تونل‌ها به عقیده اولیویه باسو ژنرال کهنه‌کار اسرائیلی به دهه ۱۹۶۰ بر می‌گردد که گروه‌های فلسطینی اولین تونل‌ها را ساختند و حزب‌الله مهارت ساخت تونل را از تجربیات این گروه‌ها که قبل از تهاجم اسرائیل در سال ۱۹۸۲ در جنوب لبنان تونل حفر کرده بودند، فرا گرفته و ساخت این تونل‌ها پس از آغاز عملیات نظامی این گروه علیه اشغال‌گران قدس در دهه ۱۹۹۰، سرعت گرفت و در جنگ ۲۰۰۶ و بعد از آن توسعه یافت که به عقیده بعضی کارشناسان حزب‌الله صدها کیلومتر تونل را در طی ۳۰ سال گذشته با عمق‌های ۴۰ تا ۸۰ متر حفر کرده‌است.
در این رابطه مرکز تحقیقات اسرائیل آلما در گزارشی که در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد، اعلام کرد حزب‌الله تونل‌های زیرزمینی متعددی را در سراسر لبنان از جمله در جنوب آن، بخش‌هایی از بیروت و دره بقاع ساخته‌است. هم‌چنین روزنامه فرانسوی لیبراسیون در این رابطه در مطلبی نوشت شبکه تونل‌های حزب‌الله به طور قابل‌توجهی پیچیده است و صدها کیلومتر را در بر می‌گیرد و حتی به سوریه می‌رسد. مرکز آلما مجدد در سال ۲۰۲۴ در گزارشی در این زمینه اعلام کرد، تونل‌های حزب‌الله مملو از مواد منفجره هستند که در زیر نقاط راه‌بردی قرار دارند و سال‌هاست دست نخورده باقی‌مانده و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و هرگونه انفجار این تونل‌ها سبب رانش و لرزش زمین می‌شود؛ تاکتیکی که قبلا در جنگ جهانی اول مورد استفاده واقع شد.
در سال ۲۰۱۸ رژیم اسرائیل در قالب عملیات سپر شمال تلاش کرد این تونل‌ها را کشف و نابود سازد و در این زمینه با استفاده از آشکارسازهای حرارتی، ربات‌ها، پهپادها و سایر منابع اطلاعاتی جهت نقشه‌برداری این تونل‌ها اقدام کرد که صرفا توانست ۶ تونل را کشف نماید که مجهزترین تونل در عمق ۵۵ متری به داخل سرزمین‌های اشغالی حفر شده بود.
در رابطه با این تونل‌ها خوب است اشاره کنیم این تونل‌ها نسبت به شبکه تونل‌های مقاومت اسلامی حماس در غزه پیچیده‌تر، خطرناک‌تر و گسترده‌تر است و از نظر مواد ساخته شده بسیار مستحکم‌تر و با مواد مرغوبی چون بتن برخلاف تونل‌های حماس که از جنس ماسه و شن هستند ساخته شده‌است. این شبکه تونلی که سید مقاومت کمتر درباره آن‌ها سخن می‌گوید دارای انواع مختلفی است. تونل‌های سطحی برای جابه‌جایی نفرات و تجهیزات استفاده می‌شوند که طبق دیدگاه ژنرال اسرائیلی اولیویه باسو بعضی از این تونل‌ها چون دارای عرض کمتری است برای تردد و نفوذ به داخل سرزمین‌های اشغالی و تونل‌های عریض‌تر برای جابه‌جایی پرتابگرها و خودروها طراحی شده است و چون عمق کمتری دارند و به سطح نزدیکند احتمالا صهیونیست‌ها همچون جنگ ۲۰۰۶ می‌توانند آن‌ها را با بمب‌های سنگرشکن GBU-28 نابود کنند ولی تونل‌های عمیق‌تر که به شدت تقویت‌شده و به‌عنوان مراکز فرماندهی و نگه‌داری تسلیحات به‌ویژه پرتابگرهای موشک‌ها استفاده می‌شود و برخی از آن‌ها تا ۶۰ تا ۸۰ متر زیرزمین قرار دارند، در برابر حملات هوایی اسرائیل تا حد زیادی غیرقابل نفوذ هستند و صرفا با بمب‌های سنگرشکن پیشرفته‌تر امکان نابودی آن‌ها وجود دارد.
خاطر‌نشان می‌شود تونل‌ها که نقشی چندوجهی در راه‌برد نظامی مقاومت لبنان دارد، اهمیتی راه‌بردی برای این گروه به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌های نظامی ایفا می‌کنند که به‌طور مثال گسترش این تونل‌ها تا جنوب رودخانه لیطانی و نزدیک مرز آبی با اسرائیل سبب می‌شود حزب‌الله تمام تحرکات صهیونیست‌ها را زيرنظر داشته باشد و به‌سرعت و بلادرنگ به تحرکات آن‌ها پاسخ دهد. هم‌چنین وجود تونل ها در مناطقی که به عنوان موانع طبیعی همچون کوه و تپه و... شناخته می‌شوند نقش دژهای زیرزمینی و استحکامات دفاعی مناسب را ایفا می‌کنند. در این زمینه خوب است یادآوری کنیم که این تونل‌ها مانع بزرگی در برابر اسرائیل در جنگ سال ۲۰۰۶ بود و مقاومت در مارون الرأس، تپه مسعود به عنوان ورودی بنت جبیل از این استحکامات و تونل‌ها استفاده کرده و به شدت با نیروهای اشغال‌گر اسرائیلی جنگیدند و خسارت‌های سنگینی را وارد ساختند.
